Kolajen; deri kemik, kıkırdak ve tendon gibi farklı bağ dokularda bulunan ve memelilerde toplam proteinin yaklaşık %30’unu içeren lifli bir proteindir. Bağ dokuda son derece önemli yapısal bir protein olan kolajen molekülü, genellikle ağsı veya lifsi yapıdadır (Yang ve Shu, 2014).
Ekstraselüler matriksin (ESM) önemli bir kısmını oluşturan kolajen biyolojik yapılardaki bağ rolü nedeniyle birçok canlı organizmada en çok bulunan moleküllerden biridir. Kolajen moleküllerinin ana görevi omurgalılara yapısal ve mekaniksel özellikler sağlamaktır (Ferraro vd., 2017).
Kolajen, hayvanlarda bulunan farklı bağ dokuların temel yapısal proteinidir. Çoğunlukla tendonlar ve ligamentler gibi lifli dokularda bulunan kolajen ayrıca kornea, kıkırdak, kemik, kan damarları, bağırsak ve omurlar arası disklerde de bol miktarda bulunur (Sibilla vd., 2015).
Kolajen proteini, özel bir amino asit bileşimine sahip olmasıyla diğer proteinlerden farklıdır. Yapısında on dokuz farklı amino asit bulunduran kolajen, zorunlu amino asitlerden histidin, izolösin, lösin, lizin, metiyonin, fenilalanin, treonin, tirozin ve valini içerir. Kolajenin amino asit karakteristiği olan hidroksiprolin, kolajenin termal stabilitesini belirler ve kolajenin kantitatif tayininde kullanılır (Włodarczyk vd., 2017).
Bu zamana kadara yapılan araştırmalar; geleneksel kanatlı rasyonlarının, metabolik ihtiyaçları karşılamak için gerekli olan glisin ve prolin açısından yetersiz olduğunu göstermektedir (Baker 2009); bu nedenle bu iki amino asit kanatlılar açısından esansiyel (EAA) olarak sınıflandırılır (Wu 2009).
Prolin; bağ dokusundaki fbroblastlar tarafından kollajen sentezi için kullanılır. trans-4-Hidroksi-l-prolin, kollajenlerde en bol bulunan AA’lardan biridir ve trans-3-hidroksil-prolin ve 5-hidroksilizin ile birlikte, kollajenlerin tripleteks oluşumu, katlanması ve normal yapısı için gereklidir.
Ankara Üniversitesi Teknokent te yapılan Ar-Ge çalışmasında; Broyler Rasyonlarına Farklı Düzeylerde Kollajen İlavesinin Performans Üzerine Etkileri ne bakılarak şu sonuçlar elde edilmiştir (Prof. Dr. Pınar Saçaklı ve ark. 2023.)
Sonuç olarak; Kolajen ilavesi ile FCR (0-42 gün) %1.5 grubu önemli derecede iyileşmiştir. Bu da kolajenin sindirilebilirliğinde bir problem olmadığını düşündürmektedir. Elde edilen bu sonuçlar kolajenin %1 düzeyine kadar broyler rasyonlarında kullanılabileceğini göstermektedir.
BC PROTEİN (KOLLAJEN) BROİLER DENEME SONUÇLARI
Canlı Ağırlık (Gün) | 1 | 10 | 24 | 42 | ||
Kontrol | 46,9 | 317,3 | 1343,2 | 3239,4 | ||
1.Grup | 0,50% | 46,8 | 316,7 | 1349,6 | 3216,7 | |
2.Grup | 1% | 46,3 | 314,1 | 1352,3 | 3191,1 | |
3.Grup | 1,50% | 46,4 | 312,1 | 1328,3 | 3141,8 | |
CAA (Gün) | 0-10 | 11-24 | 0-24 | 25-42 | 0-42 | |
Kontrol | 270,4 | 1026 | 1296,3 | 1896,1 | 3192,4 | |
1.Grup | 0,50% | 269,8 | 1032,9 | 1302,7 | 1867,2 | 3169,9 |
2.Grup | 1% | 267,8 | 1038,3 | 1306,1 | 1838,8 | 3144,8 |
3.Grup | 1,50% | 265,7 | 1016,2 | 1281,9 | 1813,5 | 3095,4 |
Yem Tüketimi (Gün) | 0-10 | 11-24 | 0-24 | 25-42 | 0-42 | |
Kontrol | 298,9 | 1324 | 1622,8 | 2969,8 | 4592,6 | |
1.Grup | 0,50% | 303,1 | 1326,7 | 1629,8 | 2920,6 | 4550,4 |
2.Grup | 1% | 297,6 | 1315,5 | 1613,2 | 2882,2 | 4495,3 |
3.Grup | 1,50% | 297,9 | 1278,3 | 1576,2 | 2809,2 | 4385,3 |
FCR (Gün) | 0-10 | 11-24 | 0-24 | 25-42 | 0-42 | |
Kontrol | 1,106 | 1,29 | 1,254 | 1,566 | 1,439a | |
1.Grup | 0,50% | 1,124 | 1,285 | 1,25 | 1,565 | 1,438a |
2.Grup | 1% | 1,111 | 1,268 | 1,234 | 1,569 | 1,431a |
3.Grup | 1,50% | 1,123 | 1,259 | 1,23 | 1,555 | 1,419b |
Sonuç olarak; Kolajen ilavesi ile FCR (0-42 gün) %1.5 grubu önemli derecede iyileşmiştir.
Bu da kolajenin sindirilebilirliğinde bir problem olmadığını düşündürmektedir. Elde edilen bu sonuçlar kolajenin %1 düzeyine kadar broyler rasyonlarında kullanılabileceğini göstermektedir.
Not; Bu çalışma ve ürün ile ilgili tüm literatür bilgileri istediğiniz takdirde sizinle paylaşılacaktır.